第26卷第3期 山东中医药大学学报 V01.26.No.3 2002年5月 JOURNAL OF SHANDONG UNIVERSITY OF TCM May.2002 《山东药用植物志》简介 陆兵 ,孔文莉。,郭庆梅。,孙稚颖 ,万鹏 ,周凤琴。,李建秀。 (1济南市历下区第二^民医院,山东济南250013 2山东华美照明电嚣有限岱司,山东济南250014 3山东中医药^学 山东济南250014) 摘要]山东药用植物志分总论和各论。总论概述了山东药用植物资源的开发利用和保护;各论记述了山东1 150种重要药用植物每种植物的中文名、别名 拉丁学名 植物形态 产地分布 药用部位及药材名称 采收加工 药 材佳状 化学成分、功效与主治、历史等。订正了国内及奉省有关重要文献误用的学名或异名∞余种;还记述了山 东丹参 山东石竹等药用植物新资源。 [关键词]山东药用植物志;总论;各论;订正学名;新资源 [中圈分类号]R281 4 EX献标识码]B [文章编号]1007—659X(2002)03-0225-02 《山东药用植物志》由山东中医药大学李建秀 A.communis L.(Prunus amygdalus Batsch.)、榆叶 周凤琴教授主编。分总论和各论两部分 总论概括记 梅A.triloba(I ind1.)Ricker(P “ triloba 述了山东省自然概况、药用植物资源及其区划、开发 I ind1)、杏Armeniaca vulgaris Lam.(PrM “ d" e— 利用及保护。特别是编著者多年来主持完成的山东 niaca L.)、野杏var.ailsU(Maxim.)Yu et Lu 中药资源研究多项课题所取得的一系列新成果,也 (PrUfUS armeniaca L.var.ansu Maxim.)、东北杏 收载了本省有关科研新成果。各论记述了山东分布 A.mandshurica(Maxim.)Sky.EPrunu¥mandshuri— 的1 15O余种重要药用植物(以维管植物为主),其 m(Maxim.)Koehne]、麦李Cerasus glandulosa 中山东道地药材8O余种、地产药材300余种、民间 (Thunb.)I ois.(Prl ̄liu¥glandulosa Thunb.)、郁 草药近700种、待开发的药用植物新资源50余种, 李C.japonica(Thunb.)Lois.(Prunus japonica 隶属164科、578属。各论记述的每种药用植物包 Thunb.)、欧李C.humilis(Bge.)Sok.(Prunus hu— 括:中文名、别名、学名、植物形态、生境、产地及分 mills Bge.)、樱桃C.pseudocerasus(Lind1.)G. 布、药用部位及药材名称、采收加工、药材性状、化学 Don.(Prunus pseudocerasus Lind1.)、山樱花C. 成分、功效与主治、历史(本草考证)、附注(历版《中 serrulata(Lind1.)G.Don.ex London(Prunus 国药典》收载情况、学名考证等)。在上述各个部分 rulata Lind1.)、扁豆Lablab purpureus(L)Sweet 中,记述了编著者新的学术观点、新内容和新成果。 (Dolichos[ablab L.)、白刺花Sophora daridii 垒志约180万字,附墨线图近1 000幅。资料全、内 (Franch.)Skeels(S.viciifolia Hance)、米口袋 容新,是全面系统记载山东药用植物资源的一部专 Gueldenstaedtia verna(Georgi)Boriss.subsp.mul— 著,将于近期出版。 tiflora(Bge.)Tsui(G.multiflora Bge.)、白花米t:l 本志对国内及我省某些重要文献记载的一些种 袋f.alba(F.Z.LDTsui(G.multiflora Bge.f.alha 的拉丁学名鉴定错误或误用的异名进行了订正,共 6O余个:何首乌Fallopia multilfora(Thunb.)Har F.z.Li)、南苜蓿Medicago polymorpha L.( ald.(Polygonum mu[t OFUT ̄Thunb.)、虎杖Re hispida Gaertn.)、毛苦参Sophora flavescens Ait. var.kronel(Hance)C.Y.Ma.(var.galegoides noutria japonica Houtt.(Polygonum cuspidatum Sieb.et Zucc.)、葵落Basella alba L.(B.rubra I .)、 Hems1.)、赤豆Vigna angularis(w.1ld.)Ohwi et O— 桃Amygdalus persica L.[Prunu¥persica(I .) hashi[Phaseolus angularls(Willd.)W.F.Wight]、 Batch.1、山桃A.davidiana(Carr.)C.de VOS ex 赤小豆V.umbellata(Thunb.)Ohwi et Ohashi Henry[Prunus davidiana(Carr.)Franch.]、扁桃 (Phaseolus calcaratus Roxb.)、绿豆V.radiata(L.) Wilczak(Phase US radiatus I,.)、豇豆V.unguicu— [收稿日期]2001—0l一1l lata(L.)Walp.subsp.unguiculata Verdc.IV.sinen— [作者简介]聩兵(1966一),男.山东济南^,药剂师.主要从事 sis(L.)Hassk.]、叶底珠Flueggea suffrutieosa 中药资豫厦药学的研究. (Pal1.)Bail1.[Securinega suffruticosa(Pal1.)Re一 225 维普资讯 http://www.cqvip.com
2002年5月 山东中医药^学学报 第26卷第3期 hd.]、白饭菜(多花一叶秋)F.virosa(Roxb ex Willd.)Voigt.(Securinega multiflora S.B. Liang)、密柑草phyllanthus ussuriensis Rupr.et Maxim.(Ph.matsumurae Hayata)、斑地锦Euphor— bia maculata L.(E.sut ine Rafin.)、甘肃太戟E. kansuensis Prokh.(E.ebracteolata auct.non Haya— ta)、构骨Ilex cornuta Lind1.ex Paxt.(I.crenata Lind1.)、梧桐Firmiana platanifolia(L.f.)Marsili EF.simplex(L)F.W.Wight]、紫花前胡Angelica decursiva(Miq.)Franch et Say.1 Peucedanum de— cursivum(Miq.)Maxim.]、骨缘当归A.cartilagi— nomarginata(Makino)Nakai var.follosa Yhan et Shan EA.cartilaginomarginata(Makino)Nakai]、白 芷A.dahuriea(Fisch.ex Hoffm.)Benth.et Hook. f.ex Franch.et Say.rA.dahurlca(Fisch.)Benth.et Hook.]、杭白芷A.dahurica(Fisch.ex Hoffm.) Benth.et Hook.f.ex Franch et Say.cv.Hang baizhi Yuan et ShanrA.dahuiica(Fisch.)Benth.et Hook.cv.Hangbaizhi Yuan et Shan]、薄荷Men— tha canadaensis I,.[M haplocalyx(Briq.)Kudo] 大丁草Gerbera anandria(IJ_)Sch.一Bip.[Leib nitzia anandHa(L.)Nakai]、猫儿菊Hypochaeris ciliata(Thunb.)Makino I-Achyrophorus ciliatus (Thunb).Seh]、中华小苦荬Ixeridium chinense (Thunb.)Tzve1.r Ixeris chinensis(Thunb) Nakai]、抱茎苦莫菜I.sonchifolium(Maxim.) Shih ̄Ixeris sonchifolia(Bge.)Hance]、小苦荬I. dentatum (Thunb.)Tzve1. 1 Ixeris dentate (Thunb.)Nakai]、翅果菊(山莴苣)Pterocypsela in— dica(L.)Shih(Lactuca indica L.)、狗舌草 Tephroseris kirilowii(Turcz.ex DC.)Holub (Senecio kirilowii TU ̄CZ.)、黑三棱Sparganium stoloniferum(Graebn.)Buch.一Ham.ex Juz.(S. stolonlferum Hamit.)、东方泽泻Alisma orientale (Sam.)Juz.(A.plantago—aquatica L.vat.orien— tale Sam.)、野慈菇Sagittaria trifolia I .(S.sagitti- folia auct.non L.)、矛叶荩草Arthraxon lanceola— tus(Roxb.)Hochst.r A.prionodes(Steud.) Dandy]、菰Zizania caduciflora(Turcz.ex Trin.) Hand.一Ma zz_Ez.1atifolia(Griseb.)Turcz.]、薏米 Coix chinensis Tod.EC.1acryma—job/I,.var.ma— yuen(Romen.)Stap]、黄瓜菜(秋苦荬菜)Paraixeris denticulata(Houtt.)Nakai[Ixeris denticulate (Houtt.)Stebb.]、沙苦荬菜(匍匐苦荬菜)Chorisis repens(L.)DC.[Ixe ̄s repens(L)A.Gray]、球 序卷耳Cerastium glomeratum Thuil1.(c.viscosum 226 I .)、荻Triarrhena saccharilfora(Maxim.)Nakai [-Miscanthus saccharlflorus(Maxim.)Hack.]、丝 茅Imperata koenigii(Retz.)Beauv.E1.cylindrica (L.)Beauv.var.major(Nees.)C.B.Hubb.]、 自茅I.cylindrica(L.)Beauv.E1.cylindHca(L.) Beauv var.major(Nees.)C.B.Hubb.]、窄叶小苦 葜Ixeridium gramineum(Fisch.)Tzve1.[Ixeris graminea(Fisch.)Nakai]、毛脉翅果菊Ptero— cypsela raddeana(Maxim.)Shlh(Lactaca rad— deana Maxim.)、乳苣(蒙山莴苣)Mulgedium tataricum(L.)DC.[Lactuca tatarica(L.)C.A. Mey.]、芦苇Phragmites australis(Car.)Trin ex Steud.(Ph.communis Trin.)、高粱Sorghum bicol— or(L.)Moench.(S.vulgare Pers)、箭叶蓼P. sieboldii Meisn.(P.sagittatum auct.non L.)、中亚 滨藜Atriplex centralasiatica Iljin(A.si rica L.)、 木防己Cocculus orbiculatus(L.)1312[C.trilobus (Thunb.)DC.]、糙叶败酱Patrinia rupestris(Pal— 1.)Juss.subsp.scabra(Bge.)H.J.Wang(P. scabra Bge.)。 本志收载的药用植物新资源有:山东石竹Di— anthus shand0ngensjs(J.X.Li et F.Q.Zhou)J. x.Ij et F.Q.Zhou,产蒙山、泰山、胶南(灵山岛); 三脉石竹D.chinensis L.var.trinervis D.Q.Lu,产 泰山;兴安石竹var.versicolor(Fisch.ex Link)Y. C.Ma,产长清、泰安、肥城等地;直立蒲蓄Polygon— um aviculare L.var.erectum(J.X.Li et Y.M. Zhang)J.x.Li et F.Q.Zhou,产黄河三角洲;丝叶 唐松草Thalictrum foeniculaceum Bge,产济南章 丘,李建秀2001—01;山东丹参Salvia shandongensis J.x.Li et F.Q.Zhou,产沂南、济南(南部山区)、平 邑(郑城山区)、蒙阴(蒙山)、莒县等地;山东百部 Stemona shandongensis D.K.Zang,产长清、历城 (红叶谷)、章丘(胡山);鹞落坪半夏Pinellia yaolu— opingensis X.H.Guo et X.L.Liu,产菏泽;党参 Codonopsis pilosula(Franch.)Nannf.,产泰山,野 生分布新记录;羽裂黄瓜菜Paraixeris pinnatiparti— ta(Makino)Tzvei.,济南千佛山,周凤琴2001— 01.;鬼针草Bidens pilosa L.产临沂地区;西南卫矛 Eaonymus hamiltonianus wald.产长岛;华北卫矛 E.maackii Rupr.产昆嵛山、泰山}栓翅卫矛E. phellophyllus Loes.产泰山;毛叶欧李Cesasus dic— tyoneura(Diels.)Yu,产泰山(判官岭、斗母宫);庐 山石楠Photinia villosa(Thunb.)DC.var.sininca Rehd.et Wils.产崂山(太清官)。
因篇幅问题不能全部显示,请点此查看更多更全内容